Zagrożenie wymywania azotanów do wody, wahania światowych cen granulowanego mocznika oraz wysoki poziom energochłonności produkcji saletry amonowej to powody, które skłaniają nas do poszukiwania alternatyw dla samego stosowania chemicznych nawozów mineralnych jako źródła nawożenie azotem roślin.
Wzbogacenie gleby i upraw poprzez dodanie azotu organicznego zapewnia systemom produkcji niezależność od mineralnych nawozów azotowych, przy jednoczesnym utrzymaniu poziomu produktywności, zarówno pod względem ilości, jak i jakości. W dłuższej perspektywie nakłady azotu organicznego będą miały nawet znaczący wpływ na poprawę żyzności gleby.
Źródła azotu organicznego
Azot organicznego pochodzenia staje się alternatywą dla nawozów mineralnych bogatych w azot. Ten organiczny azot może pochodzić z dwóch uzupełniających się źródeł:
- Wprowadzenie roślin strączkowych do płodozmianu
- Stosowanie materii organicznej, która może przybierać różne formy, np. nawozu zielonego / poplony, obornika i odpadów organicznych z różnych gałęzi przemysłu. W przypadku tych ostatnich należy sprawdzić ich źródła i normy.
Istnieją dwa sposoby wprowadzenia roślin strączkowych do płodozmianu.
Roślinę strączkową można uprawiać jako roślinę główną, tak aby w pełni spełniała swoją rolę „plonu poprzedniego”.
Można ją również wprowadzić jako uprawę pośrednią między dwoma uprawami głównymi, aby przywrócić stały i nagromadzony azot dla następczej uprawy.
Konwersja azotu organicznego w obiegu azotu
Niezależnie od tego, czy azot organiczny zostanie przywrócony do gleby w postaci resztek roślinnych, czy też poprzez dodanie materii organicznej, może on być wykorzystany przez rośliny tylko po mineralizacji na azot azotanowy lub azotany.
Tylko te formy mogą być przyswajane przez rośliny.
Azot w formie organicznej musi zostać przekształcony przez bakterie glebowe w amoniak, a następnie w azot azotanowy, który jest pobierany przez system korzeniowy roślin. Ta mineralizacja azotu organicznego w azot mineralny jest bezpośrednio związana z obecnością dużej liczby bakterii.
Zauważ, że są to te same bakterie, które przekształcą azot organiczny naturalnie obecny w glebie jako część próchnicy. Ponieważ niewłaściwa uprawa powoduje mineralizację tej próchnicy, jest to jedna z przyczyn postępującego spadku żyzności gleby.
W cyklu azotowym musimy również uwzględnić populacje grzybów strzępkowych odpowiedzialnych za przekształcanie materii organicznej w próchnicę, źródło płodności.
Jak zarządzać zapasami azotu organicznego
Zarządzanie azotem organicznym w glebie musi zapewniać równowagę pomiędzy:
- Bakteriami i grzybami nitkowatymi (strzępkowymi) obecnymi w glebie;
- Zapasem azotu organicznego związanego z węglem w postaci próchnicy oraz materią organiczną przeznaczoną do mineralizacji;
- Uprawą i mineralizacją, która może prowadzić do wypłukiwania azotanów do wody.
Ogólnie rzecz biorąc, działania takie jak utrzymywanie trwałej pokrywy gleby za pomocą wiążących azot międzyplonów, takich jak rośliny strączkowe, między głównymi uprawami pozostawianie resztek pożniwnych, dodawanie materii organicznej i skuteczne zarządzanie pH gleby umożliwią:
- Dostępność azotu organicznego związanego z węglem między magazynowaniem a mineralizacją
- Utrzymanie populacji drobnoustrojów między grzybami a bakteriami
Zrównoważony obieg azotu jest źródłem długofalowej żyzności gleby oraz zapewnieniem produktywności i właściwego odżywiania upraw w rolnictwie.