Od ogrodów po grunty roln, gleba jest podstawowym ogniwem w długim łańcuchu pokarmowym. Mówi się, że gleba jest uboga, gdy nie jest w stanie wyprodukować poprzez mikroorganizmy składników odżywczych, które w niej się znajdują. Jest to efek dla ludzi, poprzez rośliny, zwierzęta, przez pokolenia. Typowe przykłady to gleby o wysokiej lub niskiej kwasowości, niskiej zawartości próchnicy lub materii organicznej.
Niedobór próchnicy + kwasowość = słaba gleba.
Korzenie roślin, makrofauna i mikroorganizmy w glebach sukcesywnie przekształcają podłoże skalne w drobne cząstki: gliny. Te cząsteczki mineralne łączą się z materią organiczną w przewodzie pokarmowym dżdżownic tworząc kompleks gliniasto-próchniczny. Ten kompleks zatrzymuje składniki odżywcze, takie jak azot, potas i wapń, potrzebne do wzrostu roślin. Żyzna gleba jest zatem ziemią gliniastą, której powstawanie jest związane z aktywnością biologiczną (rośliny,makrofauna i mikroflora).
Ale ta aktywność biologiczna musi rozwijać się na łańcuchach węglowych: materii organicznej i warunki środowiskowe muszą być sprzyjające. Rzeczywiście, obniżenie pH o jeden punkt między 6 a 5 (zwiększona kwasowość) dzieli populacje mikroorganizmów 50-krotnie, a nawet 100-krotnie. Materia organiczna jest zatem niższa, skutecznie przekształca się w próchnicę w kwaśnych glebach. Podobnie intensywna uprawa gleby dzieli populację dżdżownic 5-krotnie lub 10, jednak są to istotne podmioty w mieszaniu materii organicznej i gliny w glebie.
Wzbogacanie ubogiej gleby: jakie rozwiązania?
Jednocześnie można podjąć trzy działania w celu poprawy warunków życia gleby i ją wzbogacić.
– Ograniczenie upraw w celu wzrostu populacji dżdżownic , mikroorganizmów oraz zwalczanie erozji i strat składników odżywczych w wyniku wymywania.
– Wprowadzenie materii organicznej w postaci poplonów, obornika lub kompostu. Dodatkowo pozostawianie bogatych w węgiel resztek pozniwnych po zbiorach jako pożywnego źródła biologicznego.
– Zwalczanie kwasowości poprzez wprowadzanie wapnowania.
Wzbogacanie ubogiej gleby: można to zrobić!
Kilka organizacji pozarządowych i fundacji ma plany ponownego zalesiania obszarów pustynnych na całym świecie . Inicjatywy te wychodzą naprzeciw wyzwaniom związanym ze zmianami klimatycznymi, walka z bezrobociem, ubóstwem i migracjami ludności. Stosując te trzy zasady dobrego gospodarowania żyzną glebą, organizacje te przywracają ziemię jako pierwszy element rozwoju naszego rolnictwa.